Waar mag ik rijden met mijn speed pedelec?

Er heerst onduidelijkheid over het gebruik van de speed pedelec en zijn plaats op de weg. Want waar mag/moet je rijden met dit voertuig? Luisteraar Inge vertelde in het Radio 2 programma De Inspecteur wat dit betekent. Bijna dagelijks komt zij in gevaarlijke verkeerssituaties terecht of ervaart agressie doordat zij met haar speed pedelec op de weg rijdt.

Bron: Radio 2: De Inspecteur

Plaats op de weg

Speed pedelec rijders mogen gebruik maken van het fietspad naast wegen met een maximaal toegelaten snelheid van 50 km/u. Het is in dat geval aan de speed pedelec gebruiker om te bepalen waar hij/zij rijdt, op de weg of het fietspad. Zie ook het Belgisch Verkeersreglement artikel 9: plaats van de bestuurder op de openbare weg

De situatie verandert als de weg een hogere maximale snelheid kent dan 50 km/u. In dat geval is de speed pedelec gebruiker verplicht om het fietspad te gebruiken. Deze mag daar maximaal 45 km/u rijden tenzij dit anders is aangegeven, bijvoorbeeld in een zone 30. Tot zover het ‘duidelijke’ deel van de regelgeving.

Uitzonderingen

De voornaamste bron van onduidelijkheid ligt bij de uitzonderingen die gemaakt worden op de eerder genoemde regels. Zo kan het voorkomen dat een speed pedelec gebruiker op weg naar werk in het ene dorp wel de weg op moet en in het volgende dorp mag kiezen waar er gereden wordt. Kortom, het ontbreekt aan eenduidige regelgeving en dat zorgt in de dagdagelijkse praktijk tot hachelijke situaties voor zowel speed pedelec als andere weggebruikers.

Het weergeven van de uitzonderingen wordt gedaan via de zogenaamde ‘onderborden’. Dit zijn witte, rechthoekige bordjes die onder een verkeersbord hangen. Bijvoorbeeld in combinatie met een D7 bord (fiets). Als er bijvoorbeeld op het onderbord een bromfiets staat met daaronder de letter P en het woord VERBODEN, dan betekent dit verboden terrein voor Speed Pedelecs. Zie link hieronder naar de Fietsersbond voor meer uitzonderingen.

Verkeersbord

 

Foto : Radio 2

Meerdere wegbeheerders

Daarbij helpt het ook niet dat er meerdere ‘wegbeheerders’ zijn. Zo is er het Agentschap Wegen en Verkeer dat verantwoordelijk is voor de gewestwegen, de Vlaamse Waterweg voor jaagpaden langs kanalen en de gemeenten die het beheer van gemeentewegen op zich nemen. Met als gevolg dat er een versnippering aan regels is doordat de wegbeheerders niet opereren onder een overkoepelend beleid.

 

 

Links

365SNEL met Speed Pedelec Testpiste aanwezig op Advanced Engineering 2019

Op woensdag 22 en donderdag 23 mei 2019 vindt de Advanced Engineering beurs plaats in Flanders Expo te Gent. De beurs is gericht op bedrijven die vernieuwende producten creëren en hun producten willen klaarmaken voor de toekomst. Alle aspecten van productontwikkeling komen aan bod: design en prototyping, materialen en compenenten alsook elektronica en connectiviteit. De beurs is gericht op de Belgische maakindustrie waaronder ook deze van de lichte, elektrische voertuigen, met inbegrip van elektrische fietsen.

Eén van de deelnemers aan Advanced Engineering dit jaar is 365SNEL, het project dat bedoeld is om het gebruik van speed pedelecs voor woon-werkverkeer aan te moedigen. 365SNEL heeft niet alleen een infostand maar brengt ook een tiental speed pedelecs naar Flanders Expo. Bezoekers aan de beurs kunnen deze speed pedelecs uittesten op het parcours bij de stand. De toegang tot Advanced Engineering is gratis, maar je dient wel hier vooraf te registeren.

E-WEDSTRIJD

Heeft ingenieur Jan Cappelle gelijk als hij in de Campuskrant van de KU Leuven meer toekomst ziet in de e-bike dan in de elektrische auto?

De elektrische auto is het meest mediageniek. Over zijn nakende doorbraak worden hele kranten volgeschreven. De CO2-reductie die hij beoogt, is nu al deels tenietgedaan door de hoeveelheid bomen die voor het papier is gesneuveld. Toch werden in Vlaanderen maar een goeie 2.500 elektrische auto’s ingeschreven in 2018. Dat is nog geen procent van het totale aantal nieuw ingeschreven auto’s.

Ondertussen volbrengt de elektrische fiets noest een stille revolutie. Elke zes maanden komen er in Vlaanderen 3.000 snelle elektrische fietsen bij. Vijftien procent van de fietsers heeft intussen een elektrische fiets. En een derde van de ­automobilisten overweegt om zich voor woon-werkverkeer een e-bike aan te schaffen.

Dat succes komt er deels ondanks fabrikanten en politiek. Cappelle schetst hoe de verschillende merken er niet in slagen hun laders te standaardiseren. En hij schetst ook hoe hij en zijn team met de elektrische fiets naar de Europese Commissie gingen, om daar te ijveren voor correctere wetgeving. Toen ze weer buiten­kwamen, waren hun fietsen gestolen. Kijk, die dingen hebben ook nog een doorverkoopwaarde die stelen interessant maakt. De e-bike wint van de elektrische auto met een straatlengte voorsprong.

365SNEL-projectpartner Bram Rotthier aan het woord bij Van Gils & Gasten

Naar aanleiding van het eerste dodelijke ongeval met een speed pedelec in ons land werd 365SNEL-projectpartner Bram Rotthier uitgenodigd bij het VRT-praatprogramma Van Gils & Gasten. Samen met weervrouw Sabine Hagedoren praten ze over hun ervaringen met speed pedelecs.

Ze zijn het er beiden over eens dat een speed pedelec een erg goed vervoersmiddel is. “Maar je moet er wel verstandig mee rijden”, vindt Hagedoren. Volgens Rotthier gebeurt het inhalen van gewone fietsen echter heel bewust bij speed pedelecs, maar toch is het nog wat aftasten naar hoe speed pedelec gebruikers zich moeten gedragen.

Speed pedelecs rijden sneller dan gewone fietsen en vaak wordt ook de vergelijking met een bromfiets gemaakt en stelt de vraag zich of je wel op het fietspad mag rijden. “Bromfietsen mogen voor alle duidelijkheid ook op het fietspad”, vervolgt Rotthier. Binnen de bebouwde kom mogen speed pedelec gebruikers echter kiezen of ze op straat rijden of op het fietspad. Maar Rotthier vindt het niet gevaarlijk dat speed pedelecs ook op fietspaden mogen rijden: “Als ik nu zeg dat ik een auto heb gekocht die 250km/h kan rijden, dan zou je mij nooit vragen of dat gevaarlijk is binnen de bebouwde kom. Dan ga je ervan uit dat ik mijn snelheid aanpas.”

Volgens Rotthier is er wel een bewustmakingscampagne nodig voor de in 2016 ingevoerde regels voor speed pedelecs. Hij merkt immers dat automobilisten vaak niet weten dat dergelijke fietsen ook op de baan mogen rijden.

Klik hier voor een link naar het volledige interview.

“E-bike heeft meer toekomst dan de elektrische auto”

Niet minder dan 45% van de aangekochte fietsen in ons land is elektrisch ondersteund. Een heuglijk cijfer, vindt professor Jan Cappelle, hoofd van de onderzoeksgroep Energie & Automatisering op Technologiecampus Gent. Maar hij heeft ook al vaak de wenkbrauwen gefronst sinds zijn team de e-fietsen onder de loep nam.

Dit artikel verscheen in de Campuskrant van de KU Leuven.

Zelf opgegroeid in een gezin zonder auto, gelooft Jan Cappelle heel erg in de mogelijkheden van de e-fiets. “Ik woon in Waregem. Ik leg de 32 kilometer naar de campus nu al vijf jaar dagelijks af met een speed pedelec, een elektrische fiets die 45 km/u kan halen. Vroeger deed ik het soms met de koersfiets, maar het omkleden is een gedoe waar je tegenop ziet als je om halfnegen in de aula moet staan. Met de speed pedelec ben ik ook minder moe én het geeft een bevrijdend gevoel om fluitend en met een snelheid van 40 km/u stilstaande auto’s voorbij te fietsen.”

Het team  van Jan Cappelle ontwikkelde een slimme fietsenstalling die elke elektrische fiets beveiligt tegen diefstal én via een universele lader de batterij oplaadt. © KU Leuven – Rob Stevens 

De onderzoeksgroep van Jan Cappelle wil er met technologische verbeteringen mee voor zorgen dat de e-fiets zijn potentieel ten volle benut. “We ondervonden al snel dat fabrikanten weinig met de elektrische ondersteuning bezig zijn”, zegt hij. “Omdat de consument nu eenmaal naar e-fietsen vraagt, voegen producenten vaak gewoon een motor en een batterij toe aan hun bestaande fietsmodellen, zonder zich om het totaalproduct te bekommeren.”

Het team ontwikkelde een slimme fietsenstalling die elke elektrische fiets beveiligt tegen diefstal én via een universele lader de batterij oplaadt. Jan Cappelle: “We trekken vanuit de batterij-aansluiting op de e-fiets twee kabeltjes naar klemmen op de voorvork. Wanneer je met je voorwiel tussen de twee stangen van de laadstalling rijdt, klikt je fiets vast. Met je smartphone scan je de QR-code die je fiets identificeert in, waardoor een verbinding met de database van het laadsysteem tot stand komt en het laadproces automatisch van start gaat.”

Elk merk van elektrische fietsen heeft een ander soort lader, het is onvoorstelbaar dat de sector er niet in slaagt deze te standaardiseren.

Bijsturen

Voor het project TGVelo bracht de onderzoeksgroep voor het eerst de producenten van e-fietsen samen met grote gebruikersgroepen als de Fietsersbond, Colruyt, Bpost en de stad Gent. “We buigen ons samen over een kwaliteitsraamwerk voor elektrische fietsen. Momenteel vermeldt men bij groepsaankopen vereisten als aluminium spatborden of schijfremmen, maar dat kun je bezwaarlijk kwaliteitskenmerken noemen. Samen met de industrie definiëren we parameters die écht iets zeggen over de prestaties, de veiligheid en de betrouwbaarheid van de fietsen.”

Een ander project draait om de speed pedelecs. Het kadert in het Vlaamse actieplan ‘Clean Power For Transport’ en wil het potentieel van deze voertuigen om onze mobiliteit te verduurzamen in kaart brengen. Het onderzoeksteam van de Technologiecampus Gent biedt werknemers van geïnteresseerde bedrijven aan om gedurende drie weken een speed pedelec uit te proberen voor het woon-werkverkeer. “We monitoren alle ritten die ze in die periode maken”, legt Jan Cappelle uit. “We verzamelen data over de trajecten, snelheden en het rijgedrag en vergelijken die met die van andere vervoermiddelen. Ook meten we de rijervaring en de kwaliteit van de voertuigen via geijkte procedures. Hoewel het om gloednieuwe fietsen gaat, merken we dat bij intensief gebruik vaak onderdelen stukgaan of loskomen. De fabrikanten krijgen de rapporten doorgestuurd, zodat ze iets aan structurele problemen kunnen doen.”

Ik zie meer brood in de elektrische fiets dan in de elektrische auto. Die zal duur blijven, verbruikt twintig keer meer energie én biedt geen oplossing voor de files.

Fietsen foetsie

Steeds meer mensen zien de voordelen van de e-fiets in. Nu al is 45% van de aangekochte fietsen elektrisch ondersteund. “Bovendien zie je voor alle mogelijke afstanden nieuwe vervoermiddelen aan populariteit winnen. Denk aan de e-steps of de monowheels, eenwielers die je handenvrij bestuurt. We zullen steeds meer naar elektrisch vervoer evolueren. Ik zie meer toekomst voor de e-fiets dan voor de elektrische wagen die duur zal blijven, twintig keer meer energie verbruikt én geen oplossing biedt voor de files.”

Jan Cappelle met een bakfiets op zonne-energie die studenten ontwikkelden in het kader van hun masterproject. © KU Leuven – Rob Stevens 

Nu de lichte elektrische voertuigen zoals e-fietsen en e-steps in de lift zitten, raken de hokjes ‘fietser’ en ‘bromfietser’ die de wetgever gebruikt, achterhaald. Waar deel je bijvoorbeeld de speed pedelec in, die in wezen een bromfiets met pedalen is? Cappelle en zijn team ijveren voor een correctere regelgeving en gingen daarom spreken bij de Europese Commissie. Een verhaal dat een opmerkelijk staartje kreeg.

“Omdat we ons eraan ergerden dat die grijze mannen in maatpak van de EC nog nooit een elektrische fiets van dichtbij hadden gezien, kwamen we op het idee om vanuit de campus in Gent met speed pedelecs naar de vergadering in Brussel te rijden. We zetten onze fietsen op slot in een bewaakte fietsenstalling op het plein voor het Berlaymontgebouw. Onze voordracht eindigde met de woorden: ‘If you want to try one of these vehicles, let’s go outside.’ Beneden stelden we vast dat onze dure fietsen gestolen waren. Nochtans patrouilleerden er militairen – Angela Merkel was net die dag op bezoek. Onder het oog van die militairen heeft iemand dus sloten staan doorknippen!”

Hoe gevaarlijk zijn speed pedelecs?

Speed pedelecs –snelle elektrische fietsen– zijn in opmars als alternatief voor de files. Maar precies hun snelheid zou ze gevaarlijk maken. Is dat zo?

Dit artikel werd geschreven door Jan Etienne voor Bodytalk .

Snelle elektrische fietsen –speed pedelecs– nemen in onze mobiliteit een steeds prominentere plaats in. Zeker nu er eindelijk een wettelijk kader is voor trapondersteuning tot 45 kilometer per uur, waardoor woon-werkverplaatsingen van 30 kilometer en meer tot de mogelijkheden gaan behoren. Je weet wanneer je vertrekt. Je weet wanneer je aankomt. Er is wel nog veel werk aan de winkel op het vlak van techniek, infrastructuur, wetgeving en mentaliteit.

Speed pedelecs of spedelecs zijn nog een nieuw verschijnsel op onze wegen, en wat nieuw is trekt altijd de aandacht. Elk ongeval komt bij wijze van spreken in het nieuws, terwijl je van duizenden auto ongevallen niets hoort. Bovendien neemt hun aantal snel toe, en eenvoudige logica zegt: hoe meer fietsen, hoe groter de kans om bij een ongeval betrokken te raken. Dat blijkt ook uit de cijfers. Toch zeggen die weinig, want we weten dat statistieken over fietsongevallen een moeilijke en onbetrouwbare zaak blijven. Wie door een eigen domme fout valt, stapt niet naar de politie om aangifte te doen.

Eigen Schuld

Volgens een Zwitsers onderzoek –met 3.658 gedetailleerde ongevallenbeschrijvingen het grootste in zijn soort– spelen leeftijd en snelheid geen rol bij ongevallen met spedelecs. Het aantal ongevallen was evenredig gespreid over alle leeftijden, wat de mythe ontkracht dat vooral senioren onderuit gaan. Er was ook geen verschil in aantal ongevallen tussen de trage pedelecs en de snelle versies. De deelnemers gaven overigens ruiterlijk toe dat het ongeval hen ook met een gewone fiets had kunnen overkomen. Lees: het was hun eigen fout.

Een rijopleiding voor onervaren mensen die zich een spedelec willen aanschaffen, is misschien geen slecht idee.

Ervaring speelde misschien wel een rol, want 75% had ruime ervaring met fietsen, brommers en motoren. Omgekeerd gaf 1 op de 10 toe weinig tot geen ervaring met tweewielers te hebben. Dat zet aan tot nadenken over die laatste groep. Om een voertuig veilig te besturen, moet je zijn grenzen kennen, en dat vraagt ervaring. Een (verplichte?) rijopleiding voor onervaren mensen die zich een spedelec willen aanschaffen, is daarom misschien geen slecht idee.

De ervaringen en de veiligheidscultuur bij motorrijders zouden daarvoor de nodige inspiratie kunnen leveren. Motoren zijn een stuk zwaarder en sneller, maar er zijn ook grote parallellen met spedelecs. Hun smal profiel bijvoorbeeld, waardoor ze nauwelijks opvallen in het verkeer. Neem een glasheldere winterochtend, een fietser op een spedelec met een laagstaande zon in de rug en een autobestuurder die de baan op wil rijden maar wat verblind wordt door de lage zon. Een motor of een fietser zijn zo klein en werpen zo weinig schaduw dat ze makkelijk gemist worden, met mogelijk zware gevolgen. De hogere snelheid van beide voertuigen weegt daarin stevig door. Er zijn nog meer parallellen te trekken, bijvoorbeeld voor het anticiperend rijgedrag, het opeisen van de plaats op de weg en de remtechniek.

Noodstop

Over de beste uitvoering van een noodstop op een spedelec verschillen de meningen. De voorste rem geeft altijd het grootste remeffect, maar de kans op wegglijden met finaal controleverlies is dan eveneens het grootst, net zoals de kans dat je over de kop gaat als je tegen een laag obstakel knalt. Het best lijkt eerst met de achterrem aan te zetten om de fiets te stabiliseren en een fractie later de voorrem gedoseerd te gebruiken om een slip te vermijden. Ga ondertussen zo snel mogelijk ver naar achteren hangen, het liefst met je achterwerk boven je achterwiel. Om dat remmanoeuvre grondig onder de knie te krijgen, moet je veel oefenen, bijvoorbeeld met de mountainbike op een stukje bergaf, tot het een automatisme wordt.

Technische verschillen in uitvoering en trapondersteuning maken dat spedelecs anders reageren: sommige snel, andere traag. Dat laatste kan tot paniekreacties leiden als je onverwacht hard moet remmen en de ondersteuning niet à la minute wegvalt. Neem daarom de tijd om je fiets te leren kennen, bijvoorbeeld door bewust moeilijker trajecten te fietsen waarop je je rijtechniek kunt aanscherpen.

Zichtbaarheid

Als zwakke weggebruiker ben je aangewezen op jezelf voor je veiligheid. Autochauffeurs hebben onbewust de neiging alleen naar grote voertuigen te kijken die voor hen een gevaar inhouden en negeren kleinere weggebruikers. Alert fietsen is dus de boodschap. En opvallen: kleed je opzichtig, het liefst met fluo, reflecterende stroken en overal verlichting. Soms is het veiliger de elektrische ondersteuning wat lager of zelfs helemaal uit te zetten als de omstandigheden te riskant worden.

365SNEL: Vlaams Departement Omgeving test speed pedelecs

In het kader van 365SNEL stappen vandaag 11 medewerkers van het Vlaams Departement Omgeving op een speed pedelec. Ze zullen met deze snelle, elektrische fietsen de komende drie weken elke dag pendelen tussen hun woonplaats en hun werkplek in het Ferrarisgebouw in Brussel. Dit is een vrij unieke gebeurtenis omdat, met de test, het departement rechtstreeks participeert in 365SNEL, met een speed pedelec snel heen en weer in het verkeer. Dit Clean Power for Transport (CPT) project wordt door het Departement Omgeving ook gesubsidieerd.

Het project past in het CPT-actieplan van de Vlaamse Regering waarmee de omslag naar meer milieuvriendelijke voertuigen wordt beoogd. In het kader daarvan worden o.m. laadpalen voor elektrische voertuigen uitgerold en wordt de aankoop van die voertuigen financieel gestimuleerd. En er worden ook concrete projecten zoals 365SNEL gefinancierd. In andere EU-lidstaten wordt daarbij vrijwel alleen aandacht besteed aan elektrische auto’s. Het departement Omgeving heeft echter van in het begin ook Lichte Elektrische Voertuigen (LEVs) in zijn programma opgenomen.

Speed pedelec potentieel

Vorig jaar resulteerde dat in een zeer uitgebreide studie naar het potentieel van LEVs, uitgevoerd door AVERE Belgium, KU Leuven en VUB. In het verlengde van de studie werd bovendien een website gelanceerd waar het grote publiek de meest uitgebreide informatie over lichte, elektrische voertuigen kan opzoeken: https://iiw.kuleuven.be/apps/lev/. De studie gaf duidelijk aan dat  speed pedelecs op een aanzienlijk potentieel kunnen bogen voor woon-werkverkeer. Een speed pedelec is een fiets met een elektrische hulpmotor die ondersteunt tot 45 km/u. Het is een comfortabel, klokvast en duurzaam vervoermiddel; uitstekend geschikt voor mensen die vinden dat ze te ver van hun werk wonen om een conventionele fiets of een klassieke, elektrische fiets te gebruiken.

In België zijn er inmiddels al verschillende, belangrijke maatregelen genomen om het gebruik van speed pedelecs aan te moedigen. In de wegcode zijn enkele essentiële aanpassingen doorgevoerd om letterlijk ruimte op de weg te creëren voor de speed pedelec. Daar waar in heel wat landen het nog verplicht is om met een bromfietshelm te rijden, volstaat het bij ons om een fietshelm op te zetten. Bovendien werd vorig jaar de fietsvergoeding van € 0,23 per kilometer ook toegankelijk gemaakt voor speed pedelec gebruikers.

Testen positief

Om de speed pedelec voor woon-werkverkeer aan te moedigen, besliste het Departement Omgeving om dit jaar het project 365SNEL te steunen. Met 365SNEL worden bedrijven en hun werknemers bevraagd over hun perceptie van de speed pedelec. Vervolgens worden per provincie twee à drie bedrijven of instellingen uitgekozen, waar onder geïnteresseerde werknemers een tiental testrijders worden geselecteerd. Van deze groep wordt verwacht dat zij drie weken na elkaar met de speed pedelec naar en van het werk rijden. Deze continuïteit is belangrijk om hun ervaringen met de snelle fiets in de meest uiteenlopende weersomstandigheden te kunnen in kaart brengen.

In de voorbije maanden heeft een tiental personeelsleden van het UZ Brussel en evenveel werknemers van Focus Advertising in Heule de eerste testen uitgevoerd. In beide gevallen vonden bijna alle testrijders het pendelen met de speed pedelec een positieve ervaring. Eén testpersoon woonde te dicht bij het werk om de speed pedelec optimaal te kunnen benutten. De testrijders apprecieerden vooral het ontspannen gevoel dat ze bij het gebruik van de speed pedelec ervaren. ’s Morgens kwamen ze fris en ontspannen op het werk aan en aan het einde van hun werkdag konden ze dankzij het fietsen hun hoofd leegmaken. Een ander belangrijk pluspunt was het feit dat de lange testperiode hen de kans gaf om de speed pedelec grondig te leren kennen. Wie de aanschaf van een snelle, elektrische fiets overweegt, moet het doorgaans stellen met een kort testritje.

Onderzoekswerk

De testrijders krijgen niet alleen een speed pedelec gratis ter beschikking maar ook alle benodigde attributen om comfortabel te pendelen: helm, regenkleding, fietstassen, … De speed pedelecs  worden afgeleverd met gelijkvormigheidsattest, nummerplaat en verzekering. Een aantal fietsen wordt ter beschikking gesteld door projectpartner en fietsleasingbedrijf O2O, andere zijn in bruikleen gegeven door Klever, Moustache, Oxford, Riese & Müller, Stromer en Qwic.

In 365SNEL wordt ook aan onderzoekswerk gedaan. VUB en KU Leuven onderzoeken niet alleen de perceptie en ervaringen van bedrijven en werknemers maar nemen ook de voertuigen zelf, de gebruiksvoorwaarden en de infrastructuur onder de loep. 365SNEL moet resulteren in een reeks aanbevelingen om de speed pedelec en zijn gebruik te optimaliseren.

365SNEL is nog op zoek naar bedrijven die geïnteresseerd zijn om deel te nemen en dat in alle provincies behalve Antwerpen. Geïnteresseerden kunnen contact nemen met projectmedewerker Nikolaas Van den Steen, email nikolaas.vandensteen@kuleuven.be, tel. +32 498 29 08 67.