VSV biedt bedrijfsopleiding speed pedelecs aan

Om de steeds langere files te vermijden gaan pendelaars op zoek naar alternatieven voor de auto. De speed pedelec wordt in sneltempo een almaar populairdere optie naast de gewone of elektrische fiets, maar zonder de juiste begeleiding zijn daar ook risico’s aan verbonden. Daarom heeft de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) een nieuwe fietsopleiding die ook geschikt is voor gebruikers van speed pedelecs. De primeur ging naar BASF Antwerpen, waar de VSV de allereerste opleidingen heeft georganiseerd.

Ongeveer één derde van de woon-werkverplaatsingen in Vlaanderen gebeurt over een van 15 tot 40 kilometer. Voor dergelijke afstanden zijn speed pedelecs een uitstekend alternatief voor de auto. Speed pedelecs bieden heel wat voordelen: ze zijn emissieloos, ze zorgen voor fittere werknemers en de fietser heeft geen last van files. Omwille van de hogere snelheden zijn er echter ook bijkomende risico’s aan verbonden. Vorig jaar telde Vlaanderen in totaal 86 verkeersslachtoffers onder speed pedelecs gebruikers, waaronder 1 dode en 9 zwaargewonden. Daarom vindt VSV het belangrijk om speed pedelec-gebruikers een goede opleiding aan te bieden die hen helpt om zich veilig in het verkeer te begeven.

Theorie, praktijk en risicoperceptie

De bedrijfsopleiding duurt twee uur en omvat zowel een theorie- als een praktijkgedeelte, met als doel werknemers beter bewust te maken van de risico’s van het rijden met een speed pedelec. Cursisten worden geleerd om steeds hun snelheid aan te passen aan de omgeving en aan hoe ze op een veilige manier tot stilstand kan komen.
Daarnaast wordt de tijd genomen voor een groepsgesprek rond risicoperceptie. Speed pedelecs berijders zijn zich niet altijd bewust van de risico’s die ze nemen tijdens het rijden, zowel voor zichzelf als voor hun omgeving. Nadien volgen praktijkoefeningen rond interactie en stuurvaardigheid, en tot slot een nabespreking. Aangezien de opleiding veel aandacht besteedt aan het verantwoord omgaan met snelheid, is deze ook geschikt voor andere snelle fietsers.

De VSV ontwikkelde de opleiding in samenwerking met BASF Antwerpen, een bedrijf dat de verkeersveiligheid al jarenlang hoog in het vaandel draagt: “De veiligheid van onze medewerkers is onze absolute prioriteit, zowel op onze site alsook daarbuiten. We merken een stijgend aantal fietsongevallen in het woon-werkverkeer, vaak met ernstige verwondingen. Om dit menselijk leed te vermijden, hebben we deze fietsopleiding opgestart,” zegt Bernd Brian, Senior Vice President van BASF Antwerpen.

De speed pedelec-opleidingen zijn beschikbaar voor alle bedrijven in Vlaanderen. Meer info: www.safe2work.be.

Foto: VSV

Waar mag ik rijden met mijn speed pedelec?

Er heerst onduidelijkheid over het gebruik van de speed pedelec en zijn plaats op de weg. Want waar mag/moet je rijden met dit voertuig? Luisteraar Inge vertelde in het Radio 2 programma De Inspecteur wat dit betekent. Bijna dagelijks komt zij in gevaarlijke verkeerssituaties terecht of ervaart agressie doordat zij met haar speed pedelec op de weg rijdt.

Bron: Radio 2: De Inspecteur

Plaats op de weg

Speed pedelec rijders mogen gebruik maken van het fietspad naast wegen met een maximaal toegelaten snelheid van 50 km/u. Het is in dat geval aan de speed pedelec gebruiker om te bepalen waar hij/zij rijdt, op de weg of het fietspad. Zie ook het Belgisch Verkeersreglement artikel 9: plaats van de bestuurder op de openbare weg

De situatie verandert als de weg een hogere maximale snelheid kent dan 50 km/u. In dat geval is de speed pedelec gebruiker verplicht om het fietspad te gebruiken. Deze mag daar maximaal 45 km/u rijden tenzij dit anders is aangegeven, bijvoorbeeld in een zone 30. Tot zover het ‘duidelijke’ deel van de regelgeving.

Uitzonderingen

De voornaamste bron van onduidelijkheid ligt bij de uitzonderingen die gemaakt worden op de eerder genoemde regels. Zo kan het voorkomen dat een speed pedelec gebruiker op weg naar werk in het ene dorp wel de weg op moet en in het volgende dorp mag kiezen waar er gereden wordt. Kortom, het ontbreekt aan eenduidige regelgeving en dat zorgt in de dagdagelijkse praktijk tot hachelijke situaties voor zowel speed pedelec als andere weggebruikers.

Het weergeven van de uitzonderingen wordt gedaan via de zogenaamde ‘onderborden’. Dit zijn witte, rechthoekige bordjes die onder een verkeersbord hangen. Bijvoorbeeld in combinatie met een D7 bord (fiets). Als er bijvoorbeeld op het onderbord een bromfiets staat met daaronder de letter P en het woord VERBODEN, dan betekent dit verboden terrein voor Speed Pedelecs. Zie link hieronder naar de Fietsersbond voor meer uitzonderingen.

Verkeersbord

 

Foto : Radio 2

Meerdere wegbeheerders

Daarbij helpt het ook niet dat er meerdere ‘wegbeheerders’ zijn. Zo is er het Agentschap Wegen en Verkeer dat verantwoordelijk is voor de gewestwegen, de Vlaamse Waterweg voor jaagpaden langs kanalen en de gemeenten die het beheer van gemeentewegen op zich nemen. Met als gevolg dat er een versnippering aan regels is doordat de wegbeheerders niet opereren onder een overkoepelend beleid.

 

 

Links

365SNEL met Speed Pedelec Testpiste aanwezig op Advanced Engineering 2019

Op woensdag 22 en donderdag 23 mei 2019 vindt de Advanced Engineering beurs plaats in Flanders Expo te Gent. De beurs is gericht op bedrijven die vernieuwende producten creëren en hun producten willen klaarmaken voor de toekomst. Alle aspecten van productontwikkeling komen aan bod: design en prototyping, materialen en compenenten alsook elektronica en connectiviteit. De beurs is gericht op de Belgische maakindustrie waaronder ook deze van de lichte, elektrische voertuigen, met inbegrip van elektrische fietsen.

Eén van de deelnemers aan Advanced Engineering dit jaar is 365SNEL, het project dat bedoeld is om het gebruik van speed pedelecs voor woon-werkverkeer aan te moedigen. 365SNEL heeft niet alleen een infostand maar brengt ook een tiental speed pedelecs naar Flanders Expo. Bezoekers aan de beurs kunnen deze speed pedelecs uittesten op het parcours bij de stand. De toegang tot Advanced Engineering is gratis, maar je dient wel hier vooraf te registeren.

E-WEDSTRIJD

Heeft ingenieur Jan Cappelle gelijk als hij in de Campuskrant van de KU Leuven meer toekomst ziet in de e-bike dan in de elektrische auto?

De elektrische auto is het meest mediageniek. Over zijn nakende doorbraak worden hele kranten volgeschreven. De CO2-reductie die hij beoogt, is nu al deels tenietgedaan door de hoeveelheid bomen die voor het papier is gesneuveld. Toch werden in Vlaanderen maar een goeie 2.500 elektrische auto’s ingeschreven in 2018. Dat is nog geen procent van het totale aantal nieuw ingeschreven auto’s.

Ondertussen volbrengt de elektrische fiets noest een stille revolutie. Elke zes maanden komen er in Vlaanderen 3.000 snelle elektrische fietsen bij. Vijftien procent van de fietsers heeft intussen een elektrische fiets. En een derde van de ­automobilisten overweegt om zich voor woon-werkverkeer een e-bike aan te schaffen.

Dat succes komt er deels ondanks fabrikanten en politiek. Cappelle schetst hoe de verschillende merken er niet in slagen hun laders te standaardiseren. En hij schetst ook hoe hij en zijn team met de elektrische fiets naar de Europese Commissie gingen, om daar te ijveren voor correctere wetgeving. Toen ze weer buiten­kwamen, waren hun fietsen gestolen. Kijk, die dingen hebben ook nog een doorverkoopwaarde die stelen interessant maakt. De e-bike wint van de elektrische auto met een straatlengte voorsprong.

365SNEL-projectpartner Bram Rotthier aan het woord bij Van Gils & Gasten

Naar aanleiding van het eerste dodelijke ongeval met een speed pedelec in ons land werd 365SNEL-projectpartner Bram Rotthier uitgenodigd bij het VRT-praatprogramma Van Gils & Gasten. Samen met weervrouw Sabine Hagedoren praten ze over hun ervaringen met speed pedelecs.

Ze zijn het er beiden over eens dat een speed pedelec een erg goed vervoersmiddel is. “Maar je moet er wel verstandig mee rijden”, vindt Hagedoren. Volgens Rotthier gebeurt het inhalen van gewone fietsen echter heel bewust bij speed pedelecs, maar toch is het nog wat aftasten naar hoe speed pedelec gebruikers zich moeten gedragen.

Speed pedelecs rijden sneller dan gewone fietsen en vaak wordt ook de vergelijking met een bromfiets gemaakt en stelt de vraag zich of je wel op het fietspad mag rijden. “Bromfietsen mogen voor alle duidelijkheid ook op het fietspad”, vervolgt Rotthier. Binnen de bebouwde kom mogen speed pedelec gebruikers echter kiezen of ze op straat rijden of op het fietspad. Maar Rotthier vindt het niet gevaarlijk dat speed pedelecs ook op fietspaden mogen rijden: “Als ik nu zeg dat ik een auto heb gekocht die 250km/h kan rijden, dan zou je mij nooit vragen of dat gevaarlijk is binnen de bebouwde kom. Dan ga je ervan uit dat ik mijn snelheid aanpas.”

Volgens Rotthier is er wel een bewustmakingscampagne nodig voor de in 2016 ingevoerde regels voor speed pedelecs. Hij merkt immers dat automobilisten vaak niet weten dat dergelijke fietsen ook op de baan mogen rijden.

Klik hier voor een link naar het volledige interview.

“E-bike heeft meer toekomst dan de elektrische auto”

Niet minder dan 45% van de aangekochte fietsen in ons land is elektrisch ondersteund. Een heuglijk cijfer, vindt professor Jan Cappelle, hoofd van de onderzoeksgroep Energie & Automatisering op Technologiecampus Gent. Maar hij heeft ook al vaak de wenkbrauwen gefronst sinds zijn team de e-fietsen onder de loep nam.

Dit artikel verscheen in de Campuskrant van de KU Leuven.

Zelf opgegroeid in een gezin zonder auto, gelooft Jan Cappelle heel erg in de mogelijkheden van de e-fiets. “Ik woon in Waregem. Ik leg de 32 kilometer naar de campus nu al vijf jaar dagelijks af met een speed pedelec, een elektrische fiets die 45 km/u kan halen. Vroeger deed ik het soms met de koersfiets, maar het omkleden is een gedoe waar je tegenop ziet als je om halfnegen in de aula moet staan. Met de speed pedelec ben ik ook minder moe én het geeft een bevrijdend gevoel om fluitend en met een snelheid van 40 km/u stilstaande auto’s voorbij te fietsen.”

Het team  van Jan Cappelle ontwikkelde een slimme fietsenstalling die elke elektrische fiets beveiligt tegen diefstal én via een universele lader de batterij oplaadt. © KU Leuven – Rob Stevens 

De onderzoeksgroep van Jan Cappelle wil er met technologische verbeteringen mee voor zorgen dat de e-fiets zijn potentieel ten volle benut. “We ondervonden al snel dat fabrikanten weinig met de elektrische ondersteuning bezig zijn”, zegt hij. “Omdat de consument nu eenmaal naar e-fietsen vraagt, voegen producenten vaak gewoon een motor en een batterij toe aan hun bestaande fietsmodellen, zonder zich om het totaalproduct te bekommeren.”

Het team ontwikkelde een slimme fietsenstalling die elke elektrische fiets beveiligt tegen diefstal én via een universele lader de batterij oplaadt. Jan Cappelle: “We trekken vanuit de batterij-aansluiting op de e-fiets twee kabeltjes naar klemmen op de voorvork. Wanneer je met je voorwiel tussen de twee stangen van de laadstalling rijdt, klikt je fiets vast. Met je smartphone scan je de QR-code die je fiets identificeert in, waardoor een verbinding met de database van het laadsysteem tot stand komt en het laadproces automatisch van start gaat.”

Elk merk van elektrische fietsen heeft een ander soort lader, het is onvoorstelbaar dat de sector er niet in slaagt deze te standaardiseren.

Bijsturen

Voor het project TGVelo bracht de onderzoeksgroep voor het eerst de producenten van e-fietsen samen met grote gebruikersgroepen als de Fietsersbond, Colruyt, Bpost en de stad Gent. “We buigen ons samen over een kwaliteitsraamwerk voor elektrische fietsen. Momenteel vermeldt men bij groepsaankopen vereisten als aluminium spatborden of schijfremmen, maar dat kun je bezwaarlijk kwaliteitskenmerken noemen. Samen met de industrie definiëren we parameters die écht iets zeggen over de prestaties, de veiligheid en de betrouwbaarheid van de fietsen.”

Een ander project draait om de speed pedelecs. Het kadert in het Vlaamse actieplan ‘Clean Power For Transport’ en wil het potentieel van deze voertuigen om onze mobiliteit te verduurzamen in kaart brengen. Het onderzoeksteam van de Technologiecampus Gent biedt werknemers van geïnteresseerde bedrijven aan om gedurende drie weken een speed pedelec uit te proberen voor het woon-werkverkeer. “We monitoren alle ritten die ze in die periode maken”, legt Jan Cappelle uit. “We verzamelen data over de trajecten, snelheden en het rijgedrag en vergelijken die met die van andere vervoermiddelen. Ook meten we de rijervaring en de kwaliteit van de voertuigen via geijkte procedures. Hoewel het om gloednieuwe fietsen gaat, merken we dat bij intensief gebruik vaak onderdelen stukgaan of loskomen. De fabrikanten krijgen de rapporten doorgestuurd, zodat ze iets aan structurele problemen kunnen doen.”

Ik zie meer brood in de elektrische fiets dan in de elektrische auto. Die zal duur blijven, verbruikt twintig keer meer energie én biedt geen oplossing voor de files.

Fietsen foetsie

Steeds meer mensen zien de voordelen van de e-fiets in. Nu al is 45% van de aangekochte fietsen elektrisch ondersteund. “Bovendien zie je voor alle mogelijke afstanden nieuwe vervoermiddelen aan populariteit winnen. Denk aan de e-steps of de monowheels, eenwielers die je handenvrij bestuurt. We zullen steeds meer naar elektrisch vervoer evolueren. Ik zie meer toekomst voor de e-fiets dan voor de elektrische wagen die duur zal blijven, twintig keer meer energie verbruikt én geen oplossing biedt voor de files.”

Jan Cappelle met een bakfiets op zonne-energie die studenten ontwikkelden in het kader van hun masterproject. © KU Leuven – Rob Stevens 

Nu de lichte elektrische voertuigen zoals e-fietsen en e-steps in de lift zitten, raken de hokjes ‘fietser’ en ‘bromfietser’ die de wetgever gebruikt, achterhaald. Waar deel je bijvoorbeeld de speed pedelec in, die in wezen een bromfiets met pedalen is? Cappelle en zijn team ijveren voor een correctere regelgeving en gingen daarom spreken bij de Europese Commissie. Een verhaal dat een opmerkelijk staartje kreeg.

“Omdat we ons eraan ergerden dat die grijze mannen in maatpak van de EC nog nooit een elektrische fiets van dichtbij hadden gezien, kwamen we op het idee om vanuit de campus in Gent met speed pedelecs naar de vergadering in Brussel te rijden. We zetten onze fietsen op slot in een bewaakte fietsenstalling op het plein voor het Berlaymontgebouw. Onze voordracht eindigde met de woorden: ‘If you want to try one of these vehicles, let’s go outside.’ Beneden stelden we vast dat onze dure fietsen gestolen waren. Nochtans patrouilleerden er militairen – Angela Merkel was net die dag op bezoek. Onder het oog van die militairen heeft iemand dus sloten staan doorknippen!”

Hoe gevaarlijk zijn speed pedelecs?

Speed pedelecs –snelle elektrische fietsen– zijn in opmars als alternatief voor de files. Maar precies hun snelheid zou ze gevaarlijk maken. Is dat zo?

Dit artikel werd geschreven door Jan Etienne voor Bodytalk .

Snelle elektrische fietsen –speed pedelecs– nemen in onze mobiliteit een steeds prominentere plaats in. Zeker nu er eindelijk een wettelijk kader is voor trapondersteuning tot 45 kilometer per uur, waardoor woon-werkverplaatsingen van 30 kilometer en meer tot de mogelijkheden gaan behoren. Je weet wanneer je vertrekt. Je weet wanneer je aankomt. Er is wel nog veel werk aan de winkel op het vlak van techniek, infrastructuur, wetgeving en mentaliteit.

Speed pedelecs of spedelecs zijn nog een nieuw verschijnsel op onze wegen, en wat nieuw is trekt altijd de aandacht. Elk ongeval komt bij wijze van spreken in het nieuws, terwijl je van duizenden auto ongevallen niets hoort. Bovendien neemt hun aantal snel toe, en eenvoudige logica zegt: hoe meer fietsen, hoe groter de kans om bij een ongeval betrokken te raken. Dat blijkt ook uit de cijfers. Toch zeggen die weinig, want we weten dat statistieken over fietsongevallen een moeilijke en onbetrouwbare zaak blijven. Wie door een eigen domme fout valt, stapt niet naar de politie om aangifte te doen.

Eigen Schuld

Volgens een Zwitsers onderzoek –met 3.658 gedetailleerde ongevallenbeschrijvingen het grootste in zijn soort– spelen leeftijd en snelheid geen rol bij ongevallen met spedelecs. Het aantal ongevallen was evenredig gespreid over alle leeftijden, wat de mythe ontkracht dat vooral senioren onderuit gaan. Er was ook geen verschil in aantal ongevallen tussen de trage pedelecs en de snelle versies. De deelnemers gaven overigens ruiterlijk toe dat het ongeval hen ook met een gewone fiets had kunnen overkomen. Lees: het was hun eigen fout.

Een rijopleiding voor onervaren mensen die zich een spedelec willen aanschaffen, is misschien geen slecht idee.

Ervaring speelde misschien wel een rol, want 75% had ruime ervaring met fietsen, brommers en motoren. Omgekeerd gaf 1 op de 10 toe weinig tot geen ervaring met tweewielers te hebben. Dat zet aan tot nadenken over die laatste groep. Om een voertuig veilig te besturen, moet je zijn grenzen kennen, en dat vraagt ervaring. Een (verplichte?) rijopleiding voor onervaren mensen die zich een spedelec willen aanschaffen, is daarom misschien geen slecht idee.

De ervaringen en de veiligheidscultuur bij motorrijders zouden daarvoor de nodige inspiratie kunnen leveren. Motoren zijn een stuk zwaarder en sneller, maar er zijn ook grote parallellen met spedelecs. Hun smal profiel bijvoorbeeld, waardoor ze nauwelijks opvallen in het verkeer. Neem een glasheldere winterochtend, een fietser op een spedelec met een laagstaande zon in de rug en een autobestuurder die de baan op wil rijden maar wat verblind wordt door de lage zon. Een motor of een fietser zijn zo klein en werpen zo weinig schaduw dat ze makkelijk gemist worden, met mogelijk zware gevolgen. De hogere snelheid van beide voertuigen weegt daarin stevig door. Er zijn nog meer parallellen te trekken, bijvoorbeeld voor het anticiperend rijgedrag, het opeisen van de plaats op de weg en de remtechniek.

Noodstop

Over de beste uitvoering van een noodstop op een spedelec verschillen de meningen. De voorste rem geeft altijd het grootste remeffect, maar de kans op wegglijden met finaal controleverlies is dan eveneens het grootst, net zoals de kans dat je over de kop gaat als je tegen een laag obstakel knalt. Het best lijkt eerst met de achterrem aan te zetten om de fiets te stabiliseren en een fractie later de voorrem gedoseerd te gebruiken om een slip te vermijden. Ga ondertussen zo snel mogelijk ver naar achteren hangen, het liefst met je achterwerk boven je achterwiel. Om dat remmanoeuvre grondig onder de knie te krijgen, moet je veel oefenen, bijvoorbeeld met de mountainbike op een stukje bergaf, tot het een automatisme wordt.

Technische verschillen in uitvoering en trapondersteuning maken dat spedelecs anders reageren: sommige snel, andere traag. Dat laatste kan tot paniekreacties leiden als je onverwacht hard moet remmen en de ondersteuning niet à la minute wegvalt. Neem daarom de tijd om je fiets te leren kennen, bijvoorbeeld door bewust moeilijker trajecten te fietsen waarop je je rijtechniek kunt aanscherpen.

Zichtbaarheid

Als zwakke weggebruiker ben je aangewezen op jezelf voor je veiligheid. Autochauffeurs hebben onbewust de neiging alleen naar grote voertuigen te kijken die voor hen een gevaar inhouden en negeren kleinere weggebruikers. Alert fietsen is dus de boodschap. En opvallen: kleed je opzichtig, het liefst met fluo, reflecterende stroken en overal verlichting. Soms is het veiliger de elektrische ondersteuning wat lager of zelfs helemaal uit te zetten als de omstandigheden te riskant worden.